با توجه به اینکه در اکثر کتابخانهها در کشور ایران منابع خاکستری را هنوز با عنوان منابع غیرکتابی میشناسند و طبق تعریف منابع غیرکتابی – منابع غیرکتابی، به منابعی اطلاق میشود که یا شکل فیزیکی کتاب را ندارند و یا در شمارگانی بسیار محدود تکثیر شدهاند. پارهای از صاحبنظران، فراوردههای الکترونیکی را جزء این دسته نمیدانند (ریتس، ۲۲ آوریل ۲۰۰۶، نقل در حاجی زینالعابدینی، ۱۳۸۷)، اما برخی دیگر به هر منبع اطلاعاتی دیگری، غیر از کتاب و مجله و جزوه، ماده غیرکتابی میگویند (پیرس، ۳۰ اکتبر ۲۰۰۴، نقل در حاجی زینالعابدینی، ۱۳۸۷). بر این اساس منابع کتابخانهای را میتوان به دو دسته کتابی و غیرکتابی تقسیم کرد. انواع مهم منابع غیرکتابی عبارتند از: پایاننامه، نقشه، عکس، تمبر، پوستر، سند، بریده جراید و بخشهای مجزای نسخههای خطی ؛ و منابع دیداری – شنیداری مانندفیلم، نوار ویدئو،اسلاید،نوارهای صدا، و لوحهای فشرده (حاجی زینالعابدینی، ۱۷ آذر ۱۳۸۷) -و انواع منابع غیرکتابی که وجود دارد، دستورالعمل مدیریت و سازماندهی منابع غیرکتابی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی برای مدیریت منابع خاکستری در پیوست ۲ ارائه شده است تا شیوه مدیریت منابع غیرکتابی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی که انواع منابع خاکستری را نیز شامل میشود،مشخص گردد.
۲-۲ سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
سازمان تحقیقات ، آموزش و ترویج کشاورزی یکی از قدیمیترین و گستردهترین سازمانهای تحقیقاتی و آموزشی کشور است. بعضی از واحدهای آن مانند موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، موسسه تحقیقات واکسن و سرمسازی رازی، موسسه تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی، موسسه تحقیقات علوم دامی کشور و تعدادی از واحدهای آموزشی آن با قدمتی نزدیک به هشتاد سال، تحولات عظیمی را در بخش کشاورزی بویژه پس از انقلاب شکوهمند اسلامی بوجود آوردهاند (وبسایت سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ۸ شهریور ۱۳۹۳).
۲-۲-۱ وظایف سازمان
مطالعه و پژوهش به منظور توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بخش کشاورزی و ارتقای جایگاه آن در اقتصاد ملی و توسعه روستایی و عشایری؛
تعیین سیاستها و راهبردهای کاربردی و توسعهای تحقیقات و آموزش، در چارچوب راهبردها و سیاستهای بخش کشاورزی و نظارت بر حسن اجرای آن ها؛
تصویب یا پیشنهاد مقررات، ضوابط و تعرفههای مرتبط با وظایف و فعالیتهای تحقیقاتی و آموزشی وزارت جهاد کشاورزی؛
هدایت، راهبری و انجام کلیه تحقیقات و آموزشهای علمی – کاربردی و توسعهای در زمینه ماموریتها، اهداف، وظایف و فعالیتهای وزارت جهادکشاورزی؛
مطالعه، بررسی و ارزشیابی اثرات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی طرحها و فعالیتهای تحقیقاتی و آموزشی سازمان؛
تدوین و مدیریت برنامههای راهبردی تحولآفرینی، کارآمدی و بهینهسازی ساختارها، فرایندها و فعالیتهای سازمان؛
هدایت، راهبری، برنامهریزی و اجرای فعالیتها و تدوین استانداردهای تحقیقاتی و آموزشی سازمان؛
هدایت و راهبری برنامههای آموزشی برای اصلاح هرم نیروی انسانی شاغل در بخش کشاورزی؛
برنامهریزی و راهبری ارتباطات و همکاریهای تحقیقاتی و آموزشی وزارت جهاد کشاورزی با مجامع، موسسات علمی، تحقیقاتی و آموزشی داخل و خارج از کشور؛
برنامهریزی، هدایت، نظارت و ارزشیابی راهبردی موسسات و مراکز وابسته و تابعه؛
هماهنگی و همکاری تحقیقاتی و آموزشی با معاونتهای اجرائی وزارت جهاد کشاورزی و سایر موسسات و شرکتهای دولتی وابسته و تابعه وزارت متبوع؛
ایجاد فرصتهای مطالعاتی و زمینههای آموزشی در چارچوب همکاریهای تحقیقاتی و آموزشی با دانشگاهها، موسسات و مراکز پژوهشی و آموزشی داخلی و خارجی؛
برنامهریزی راهبردی برای پشتیبانی برنامهها و طرحها در ستاد، موسسات و مراکز تحقیقاتی و آموزشی وابسته و تابعه سازمان؛
مدیریت جمع آوری، اطلاعرسانی، نشر آمار، اطلاعات و یافتههای تحقیقاتی و آموزشی سازمان؛
انجام سایر وظایف مربوط و مرتبط در چارچوب اهداف و ماموریتهای سازمان (همان).
۲-۲-۲ کتابخانههای وابسته به سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی