جاذبه‌های گردشگری، حقوق بشر دوستانه، درآمد و اشتغال

مبحث دوم: هواپیماربایی:
اولین حادثه هواپیماربایی جهان در سال ۱۹۳۰ و در آغاز جنگ سرد، بین شرق و غرب به وقوع پیوست در این حادثه انقلابیون پرو یک هواپیما را به تصرف خود درآورند تا بدین وسیله از کشور فرار کنند. موج عمده هواپیماربایی از آگوست ۱۹۴۷ شروع و تا مارس ۱۹۵۳ ادامه داشت پنج سال بعد در سال ۱۹۵۸ موج دوم هواپیماربایی شروع شد که همزمان با قدرت رسیدن کاسترو در کوبا بود. به گونه‌ای که طی مدت ۱۳ سال حدود ۲۵ هواپیماربا موفق و ۷ مورد ناموفق به وقوع پیوست هدف بیشتر هواپیمارباها فرار از یک کشور کمونیستی به یک کشور غیرکمونیستی بود.
جرم هواپیماربایی، جرمی است که جنبه فراملّی و بین المللی دارد تا جایی که هواپیما به عنوان وسیله‌ای برای سفر و گردشگری، از سویی می‌تواند سبب ترویج و توسعه صنعت توریسم گردد، از سویی دیگر می‌تواند عامل مؤثری در کاهش آمار سفر و گردشگری گردد. چرا که امنیّت و تأمین آن از سوی مراجع ذیربط مقوله بسیار تأثیرگذاری به شمار می‌رود. بدون شک هواپیماربایی می‌تواند امنیت صنعت توریسم را تا حد قابل توجهی خدشهدار کند. از دو منظر، جرم هواپیماربایی قابل توجّه است اینکه آدمربایان برای انتقال و سفر وسیله‌ای نظیر هواپیما را بر می‌گزینند و در عین حال، لباس مسافر و گردشگر بر تن می‌کنند و از سویی دیگر هواپیماربایی می‌تواند صنعت توریسم را تحت تأثیر خود قرار دهد. هرچه قدر امنیت در پروازها بیشتر باشد بدون تردید گرایش به سفر و استفاده از هواپیما بیشتر می‌شود. به نقل از خبرگزاری اسکانیوز، پلیس جامائیکا اعلام کرد پسری که یک فروند بوئینگ مسافربری را ربوده بود، به خاطر شکست عشقی دست به ارتکاب جرم زد. اما اینکه این جرم به خاطر دست یافتن به مقاصد سیاسی صورت گیرد بیشتر محتمل است . در این خصوص، می‌توان به هواپیماربایی مسیر تهران – دمشق اشاره کرد که بنا به اطلاعیه سپاه پاسداران به نقل از سایت رایانه‌ای مردم سالاری، هواپیماربایی مسیر تهران – دمشق از عناصر وابسته به ضدانقلاب بود یا می‌توان به هواپیماربایی منافقین و گروهک تروریستی مجاهدین اشاره کرد که در. تیرماه ۱۳۶۲ (۷ژوئیه ۱۹۷۳) هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ مسیر شیراز- تهران به وسیله یک تیم مسلح از تروریستها ربوده شد و پس از خروج از آسمان ایران در فرودگاه اورلی پاریس به زمین نشست.
قوانینی همچون قانون الحاق دولت ایران به کنوانسیون جلوگیری از اعمال غیرقانونی علیه امنیّت هواپیمایی کشوری مصوب ۷/۳/۵۲ و قانون الحاق دولت ایران به کنوانسیون توکیو، راجعبه جرایم و برخی اعمال ارتکابی دیگر هواپیما مصوب ۲۱/۲/۵۵ در خصوص امنیت پروازها و هواپیما وجود دارد. همچنین قانون دیگری به نام قانون مجازات اخلالگران، در امنیت پرواز هواپیما و خرابکار در وسایل و تأسیسات هواپیمایی مصوب ۴/۱۲/۴۹ وجود دارد. آنچه در این قوانین مدنظر بوده است حفظ امنیت هواپیـما بوده زیرا همانگونه که گفته شد، امنیـت هواپیـما رابطـه‌ی بسیـار مستقیـم و بیواسطه‌ای با اقتصادپیدا می کند..
«در گردشگری بین المللی ثروت از کشورهای اعزام کننده ی گردشگر که اغلب کشورهای صنعتی با درآمد بالا هستند به سایر مناطق انتقال می‌یابد همین اثر در بعد اقتصاد نیز قابل رؤیت است. بدین ترتیب که در گردشگری داخلی نیز ثروت و درآمد از نواحی پر درآمد به مناطقی که دارای جاذبه‌های گردشگری هستند، منتقل می‌گردد بنابراین صنعت توریسم می‌تواند به تقسیم مجدد درآمد و متعادلتر نمودن آن چه در صحنه بین المللی و چه در صحنه‌ی اقتصاد داخلی کمک کند.
معمولاٌ دولت‌ها و یا جامعه‌ی میزبان، سیاستهایی را اعمال می‌کند که منافع ناشی از گردشگران به حداکثر برسد دولت‌ها و جامعه‌ی میزبان، اهداف اقتصادی و غیراقتصادی را دنبال می‌کنند هدف اقتصاد آنها، معمولاٌ کسب حداکثر درآمد و اشتغال مناطق گردشگرپذیر و سایر مناطق مرتبط است. » یکی از این سیاستها، برای جلب و جذب گردشگر تأمین امنیّت جانی برای مسافران و گردشگران است. ایران شاهد هواپیماربایی متعددی بوده است که اولین آن در تاریخ ۳۱/۳/۴۹ به وقوع پیوست. در آن روز سه نفر ایرانی، یک هواپیمای جت مسافربری هواپیمای ملی ایران را، با تهدید ربوده و آن را به عراق بردند و دولت عراق به آن‌ ها پناهندگی سیاسی داد. شهریور ماه ۴۹ دومین هواپیماربایی از ایران، انجام گرفته است و دی ماه ۴۹ سومین هواپیمای مسافربری ایران توسط ۶ نفر ربوده شد. هواپیماربایان در عراق تحت تعقیب قرار گرفته و برای محاکمه به ایران منتقل شدند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، هواپیماربایی در ایران طی سالهای ۱۳۵۸-۱۳۶۳-۱۳۶۴-۱۳۶۵-۱۳۶۸ تکرار شد. آخرین هواپیماربایی در سال ۱۳۷۴، اتفّاق افتاد در این واقعه هواپیـمایی ساها در مسیر تهران – کیش، توسط یکی از خدمه‌ی هواپیما ربوده شده و در فلسطین اشغالی نشست.
به طور کلی ۳۶۴ مورد هواپیماربایی از سال ۱۹۳۰ تا ۱۹۸۱ در جهان، به وقوع پیوسته است که ۱۲۴ مورد آن در آمریکای شمالی، ۱۰۳ مورد در آمریکای جنوبی، ۸۳ مورد در اروپا، ۴۰ مورد در آسیا و ۱۴ مورد در آفریقا اتفاق افتاده است.
بدون شک هرچه آمار هواپیما ربایی در خصوص کشوری، بیشتر اتفاق افتاده باشد آمار سفر و گردشگری به همان میزان کاهش می‌یابد وقتی ناامنی حتّی به صورت نسبی در خطوط هواپیمایی حاکم است و گردشگران احساس نا امنی می‌کنند نمیتوان توقع آمار زیاد گردشگری داشت. امّا ذکر این نکته بیفایده نیست که گاهی افراد یا گروه ها ، برای ایجاد بحران در ی
ک نظام سیاسی صرفاٌ تهدید به هواپیماربایی می‌کنند. خبرگزاری
آفتاب در ۲۱ خرداد ۸۴ خبری را چنین نقل می‌کند: “گروهی از اعراب ساکن ایران، در پی شورشهای اخیر اهواز، تهدید به هواپیماربایی و گروگانگیری کردند.”
مبحث سوم : جاسوسی :
یکی دیگر از جرایمی که جنبه فراملی دارد، جرم جاسوسی است که می‌تواند در قالب جهانگرد و جهانگردی، صورت گیرد. «برخی از نویسندگان، قدمت تاریخی این جرم را، حداقل به زمان حضرت موسی (ع) برمی گردانند .» بهتر است از بیان یکی از نویسندگان، جاسوسی را بهتر بشناسیم.” یکی از مصادیق بارز و قدیمی جرایم، علیه امنیّت جرم جاسوسی است که معمولاً یک جرم سازمان یافته و در عین حال فراملّی می‌باشد چراکه با ارتکاب آن، اطلاعات حیاتی یک کشور در زمینه‌ی امور نظامی، امنیتی و سیاسی از طریق یک نظام سازمانیافته و با بهره گرفتن از منابع انسانی نه ابزاری مثل ماهواره‌های اطلاعاتی در اختیار کشور یا کشورهای دیگر قرار می‌گیرد .
بدون تردید حضور منابع انسانی در این میان مهم و در خور درنگ است به گونه‌ای که برای انتقال اطلاعات می‌بایست جابهجایی هم، پیرو آن صورت گیرد.
«جاسوس در لغت به معنی جستجو کننده‌ی خبر، خبرکش، کسی که اخبار و اسرار شخصی یا اداری یا مملکتی را به دست بیاورد و به دیگری اطلاع دهد، می‌باشد.در اصطلاح حقوق، به عمل کسی که به صورت مخفیانه یا تحت عناوین نادرست برای تحصیل اطلاعات یا جمعآوری اشیایی صورت می‌گیرد جاسوسی گویند.بنابراین جاسوس کسی است که اخبار و اطلاعات کسی یا مؤسسه‌ای یا کشوری را مخفیانه جمعآوری نموده یا به دیگری بدهد.
پرفسور گارو نیز در زمینه ی جاسوسی می‌نویسد : جاسوس، به معنی وسیع کلمه دو دسته اقدامات را به منصه ی ظهور می رساند. دسته‌ی اول اقدامات مقدّماتی که عبارت است از تفحص و تحصیل اطلاعات مخفی، دسته‌ی دوم عملیات اجرایی که عبارت است از ایجاد ارتباط و رساندن اطلاعات مزبور به کسانی که باید از آن بهره برداری کند .
جاسوس و جاسوسی را شناختیم. همانگونه که می‌دانیم این جرم جنبه‌ی فراملی دارد. «به دلیل ماهیّت فراملّی، جاسوسی برخی از معاملات و کنوانسیون‌ها در سطح بین المللی به این جرم مخصوصاً در حال که در زمان جنگ ارتکاب می‌یابد پرداخته‌اند که از جمله می‌توان به کنوانسیون چهارم، درمورد قوانین و عرف جنگ‌های زمین، منعقده در سال ۱۹۰۷ اشاره کرد که به مسأله جاسوسی در زمان جنگ و شیوه رفتار با جاسوسان از سوی دولت متخاصم پرداخته است. پروتکل دوم کنوانسیون‌های ۱۹۴۹ ژنو در مورد حقوق بشر دوستانه که در ۸ ژوئن ۱۹۷۷ به اتفاق آراء تصویب شد کشورهای مختلف هم از زمان‌های دور، قوانین را در مورد جاسوسی وضع کرده‌اند برای مثال کنگره‌ی آمریکا در سال ۱۹۱۷ (در راستای جنگ جهانی اوّل) قانون جاسوسی را وضع کرد .
جرم جاسوسی جنبه‌ی فراملّی دارد به گونه‌ای که امکان دارد جاسوسی، مبادرت به انتقال اطلاعات مخفیانه و مهم یک کشور به کشور دیگر نماید و دو کشور با یکدیگر درگیر شوند. در این میان این جرم می‌تواند در قالب جهانگردی صورت گیرد. چهبسا جاسوسی برای مخفی کردن صورت خود، و برای رسیدن به مقصد نهایی، که همانا انتقال اطلاعات به انتقال گیرنده است، از پوشش مادی و ظاهری توریست استفاده کند. بدون شک چنین روشی برای اخفاء، این جرم را مرموز ساخته است، جاسوسی جرمی است که امنیت کشورها را خدشهدار می‌سازد. و اصل حاکمیّت کشورها را به سهولت خدشه دارمی نماید واطلاعات مهم وحیاتی یک کشور اعم از سیاسی، نظامی، علمی و اقتصادی را برملا سازد. این تهدید، یعنی برملا شدن این اطلاعات، دستگاه ها و سرویس‌های اطلاعاتی هر کشور را بر آن می‌دارد که تمامی مبادی ورودی و خروجی یک کشور، دستگاه های مهم دارنده ی اطلاعات، تحت نظارت و کنترل امنیتی قرار گیرد پس جاسوس، یا خود را توریست جلوه می‌کند یا از ص