برای رضایت مؤسسان لازم است که در بلندمدت درآمد برای هزینه های بلندمدت و در نتیجه حفظ بقا کافی باشد. از این روی مؤسسات آموزش عالی نیز بایستی به راهبُردهای بازار گرایی توجه بیشتری داشته باشند. در ایران، اغلب دانشگاهها سازمانهای غیرانتفاعی هستند که با مؤسسات تجاری که به دنبال منافع مالی هستند تفاوت عمدهای دارند. با این وجود آن ها نیز مانند بسیاری از دانشگاههای جهان، برای حفظ کیفیت خدمات نیازمند بازار گرایی میباشند تا از این طریق در مقابل دانشگاههای رقیب به حفظ منافع و برآورد نیاز متقاضیان بالقوه خود به بهترین شکل اقدام نمایند و منابع درآمدی جدید و پایدار برای خود ایجاد نمایند.
با توجه به افزایش تعداد دانشگاهها و همچنین با عنایت به دانشگاههای رقیب خارجی، دانشگاههای دولتی نیاز مبرم به جمع آوری اطلاعات در زمینه نیازهای متقاضیان بالقوه و قابلیتهای دانشگاههای رقیب دارند که این امر توسط مفهوم بازار گرایی توضیح داده میشود. همچنین دانشگاهها به عنوان مهمترین تولیدکنندگان دانش میتوانند از طریق بازار گرایی به تجاریسازی نتیجه تحقیقات دانشمندان و صاحبنظران بپردازند. با این وجود و علیرغم توجه جهانی به مسئله بازار گرایی در مؤسسات غیرانتفاعی، مطالعات داخلی از پرداختن به این موضوع غافل بودهاند.
۳-۱- اهمیت موضوع
موفقیت شرکتها و مؤسسات امروزی در گرو شناخت هرچه بیشتر از مشتریان و رقبا و سایر عوامل تأثیرگذار بر بازار است. نیازها و خواستهای مشتریان همواره در حال تغییر هستند و تنها در صورت شناخت این تغییرات است که شرکت میتواند موفق شود. از طرفی رقبا نیز به دنبال جذب مشتریان بیشتر برای خود هستند و در این راه از هیچ کوششی چشمپوشی نخواهند کرد. همچنین تغییر شرایط بازار و قوانین حاکم بر آن نیز میتواند موفقیت مؤسسات را در یک بازار تحت تأثیر خود قرار دهد و شناخت و پیشبینی این عوامل و ارائه راهکار مناسب در برخورد با آن ها، در موفقیت مؤسسه در بازار هدف، نقش کلیدی را بازی خواهد کرد. از این رو گرایش به بازار و نیازهای مشتریان اولین ویژگی بازاریابی جدید است.
مدیران موفق کسانی هستند که سازمان خود را با شرایط روز هم گام میسازند. این هم گامی زمانی امکانپذیر است که کارکنان و مدیران، گرایش به بازار را به عنوان یک فرهنگ و بینش بپذیرند. سازمانهایی که میتوانند بهتر نیازهای مشتریان را پاسخ دهند و آن ها را راضی کنند، مطمئناً از سطح عملکرد بالاتری برخوردار هستند
سازمانهای دولتی به دلیل ساختار غیر انتفاعی توجه کمتری به امر بازار گرایی داشتهاند. در چند دهه اخیر و به دنبال موج آزادسازی فعالیتهای اقتصادی و با ورود بخش خصوصی به زمینه های فعالیت بخش دولتی و گسترش رقابت در این حوزه ها، بازار گرایی برای سازمانهای دولتی نیز اهمیت یافته است. بنابراین بررسی آثار احتمالی این متغیر بر عملکرد سازمانهای دولتی ضرورت بیشتری پیدا کرده است.
در کشور ما نیز به مدت خیلی طولانی دانشگاهها به صورت دولتی اداره شده و درآمد این سازم آن ها از بودجه دولت تا مین میشد. با حضور بخش خصوصی در سالهای اخیر در حوزه جذب و تربیت دانشجو، این امر به خوبی مشخص شده است که بخش تحصیلات تکمیلی میتواند درآمدهای قابلتوجهی را برای سازمانهای فعال در این بخش ایجاد نماید. از این روی بررسی استراتژیهای موثر بر افزایش این درآمد از اولویتهای پژوهشی حال حاضر است. بنابراین این مطالعه به دنبال بررسی اثر استراتژی بازار گرایی بر عملکرد دانشگاههای کشور است.
۴-۱- هدف تحقیق
هدف این مطالعه شناسایی مفاهیم بازار گرایی در قالب مؤسسات غیرتجاری به خصوص دانشگاهها و بررسی اثر این متغیر بر شاخص عملکرد کلی دانشگاهها از دید مدیران دانشگاهی است.
۵-۱- سؤالات تحقیق
سؤال های اصلی
۱- آیا توجه به اطلاعات بازار و جمعآوری آن از عملکرد کلی دانشگاهها تأثیر مثبت دارد؟
۲- آیا انتشار و پراکنده کردن اطلاعات مربوط به بازار در میان کارکنان بر عملکرد کلی دانشگاهها تأثیر مثبت دارد؟
۳- آیا پاسخ به اطلاعات بازار بر عملکرد کلی دانشگاهها تأثیر مثبت دارد؟
۴- آیا نوآوری بر عملکرد کلی دانشگاهها تأثیر مثبت دارد؟
سؤالات فرعی
۵- آیا توجه به اطلاعات بازار و جمعآوری آن از طریق ترغیب نوآوری بر عملکرد کلی دانشگاهها تأثیر مثبت دارد؟
۶- آیا انتشار و پراکنده کردن اطلاعات مربوط به بازار در میان کارکنان از طریق ترغیب نوآوری بر عملکرد کلی دانشگاهها تأثیر مثبت دارد؟
۷- آیا پاسخ به اطلاعات بازار از طریق ترغیب نوآوری بر عملکرد کلی دانشگاهها تأثیر مثبت دارد؟