مفهوم تنوع بخشی سرمایه‌گذاری

فرض می‌شود که همواره ارزش بیشتر و ریسک کمتر مطلوب‌تر است.
تمایل سرمایه‌گذاران به ریسک تعیین‌کننده ارزش مبادلاتی ریسک- بازده آن‌ ها است (وبر و میلی‌ام، ۱۹۹۷).
بازده مورد انتظار بایستی رابطه مثبتی با ریسک داشته باشد به این معنا که روابط آتی میان ریسک و بازده باید مثبت باشد.
در دوره‌های زمانی بلندمدت، مانند دوره‌های ۲۰ ساله یا بیشتر رابطه تاریخی (رابطه داده‌های مربوط به گذشته) میان ریسک و بازده باید مثبت باشد.
خط بازار اوراق بهادار (SML) بیانگر رابطه ریسک و بازده مورد انتظار یک سهم است.
بازده مورد انتظار
SML
β
نمودار ۲-۲- خط بازار اوراق بهادار
۲-۱۰- تنوع بخشی سرمایه‌گذاری
۲-۱۰-۱- مفهوم تنوع بخشی سرمایه‌گذاری
تنوع بخشی یک اصطلاح مالی است و به کنشی از سرمایه‌گذاران گفته می‌شود که با خرید سبد سهام دارایی‌هایی که همبستگی پایینی دارند، خطرپذیری را کاهش می‌دهند. در سبدهای سهام به اندازه کافی بزرگ، خطر بازگشت سرمایه تنها به خطر دارایی‌های جداگانه وابسته نیست بلکه از هم‌ورایی خطرها تأثیر می‌پذیرد. زمانی که امکان تنوع‌بخشی و کاهش خطر به دلیل هزینه‌هایی که در پی دارد برای هر یک از سرمایه‌گذاران وجود نداشته باشد، این کار به واسطه شرکت‌های سرمایه‌گذاری صورت می‌پذیرد. در این روش سرمایه‌گذار در یک صندوق سرمایه‌گذاری مشترک سرمایه‌گذاری می‌کند و این صندوق سرمایه‌های جذب‌کرده‌اش را در سهام شرکت‌های متنوعی سرمایه‌گذاری می‌کند تا خطر پذیری‌اش کاهش یابد. این در حالی است که انجام این کار برای سرمایه‌گذارانی که سرمایه کمی دارند دشوار خواهد بود، چرا که آن‌ ها سرمایه کافی برای خرید سهام شمار زیادی از شرکت‌ها را ندارند.) ویکیپدیا)
ضرب المثل معروف ” قرار ندادن کلیه تخم مرغ‌ها در یک سبد ” طریقه ای ساده برای بیان مطلوبیت تنوع سرمایه‌گذاری است. تنوع سرمایه‌گذاری به معنای تخصیص منابع مالی به دست کم دو دارایی مختلف می‌باشد. چنانچه پول یک شخص، منحصراً در یک دارایی همراه با مخاطره (ریسک) سرمایه‌گذاری شود، نرخ بازده تحصیل شده توسط وی تنها به درآمدهای آتی حاصل از این دارایی خاص و ارزش بازار آن و سایر عواید حاصل از آن بستگی خواهد داشت. اما در صورت سرمایه‌گذاری جمع پول در دو یا چند دارایی مختلف، امکان تحصیل بازده پایین یا منفی به میزان مخاطره همراه با هر یک از دارایی‌های مزبور بستگی خواهد داشت. اگرچه به طور کلی می‌توان انتظار داشت که تقسیم پول بین دو دارایی، شامل مخاطره کمتر از سرمایه‌گذاری در یک دارایی یگانه باشد، زیرا ممکن است بازده بالای یک دارایی، بازده پایین دارایی دیگر را جبران کند. سرمایه‌گذاران اعم از اشخاص حقیقی و یا حقوقی، به مخاطره مجموعه سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار علاقه مندند و تنوع سرمایه‌گذاری معمولاً مخاطره مزبور را کاهش می‌دهد. با این حال می‌توان گفت درجه ریسک یک مجموعه سهام به چندین عامل بستگی دارد که یکی از آن‌ ها تعداد سهام آن مجموعه است.
با بررسی‌های انجام شده معلوم گردید که معیار تصمیم‌گیری افراد در سرمایه‌گذاری ” ریسک ” و ” بازده ” می‌باشد و افراد با توجه به ریسک و بازده یک سرمایه‌گذاری و مطلوبیت ثروت برای آن‌ ها، در بین انتخاب یک سرمایه‌گذاری یا رد آن تصمیم می‌گیرند. اما سرمایه‌گذار اغلب به دنبال این نیز هست که میزان سرمایه‌گذاریش در میان بازده‌های یکسان، کمترین ریسک را داشته باشد یا با کاهش یک مقدار از بازده به دست آمده ریسک خود را حداقل سازد. درجه ریسک یک مجموعه سهام (پرتفوی) به چندین عامل بستگی دارد که یکی از آن‌ ها تعداد سهام آن مجموعه است. حال این پرسش مطرح می‌گردد که آیا دو برابر کردن تعداد سهام یک مجموعه می‌تواند ریسک آن را تا نصف کاهش دهد؟ به طور کلی پاسخ منفی است. در بورس‌های معتبر دنیا از جمله بورس نیویورک پژوهشی در مورد تأثیر تنوع بخشی بر کاهش ریسک مجموعه سهام صورت گرفته است، که نمودار زیر آن را نشان می‌دهد. در بورس نیویورک به صورت تصادفی تعدادی از شرکت‌ها را انتخاب نمودند، سپس میانگین انحراف معیار تمام پرتفولیوهای ممکن یک سهمی، دو سهمی،… را محاسبه کرده، نمودار مربوطه را بر اساس میانگین انحراف معیار پرتفولیوهای مختلف رسم کرده‌اند. همانطور که در نمودار ملاحظه می‌کنید بالاترین ریسک که ۲۸ درصد می‌باشد، مربوط به میانگین پرتفوی‌های یک سهم است و هرچه اندازه پرتفولیوها بزرگ‌تر می‌شود، ریسک پرتفولیوهای مربوطه نیز کاهش می‌یابد. در جایی که پرتفولیو شامل کل سهام موجود در بورس است، پرتفولیوی بازار نامیده می‌شود. در بورس نیویورک تعداد سهام موجود در پرتفولیوی بازار شامل ۱۵۰۰ نوع سهم می‌باشد که متوسط ریسک آن طبق محاسبات ۱/۱۵ درصد گردید. بر اساس این تجربه، هرچه تعداد سهام در پرتفولیو بیشتر شود، روند کاهش ریسک نیز کمتر خواهد شد. به عنوان مثال در نمودار می‌بینیم که وقتی تعداد سهام موجود در پرتفولیو به ۴۰ سهم می‌رسد، ریسک مربوطه نزدیک به ریسک مجموعه بازار می‌باشد و با این میزان تنوع می‎توان بخش زیادی از ریسک را کاهش داد. در نمودار می‌بینیم که بخشی از ریسک کاهش پذیر نیست و اگر پرتفولیوی کل بازار را نیز شامل شود، باز آن مقدار ریسک را خواهیم داشت. همانطور که قبلاً نیز ذکر شد، آن بخش از ریسک مجموعه سهام را که بتوان کاهش داد ” ریسک غیر سیستماتیک ” یا ” ریسک کاهش پذیر ” می‌نامند و بخشی را که از راه افزایش تعداد س
هام نتوان کاهش داد “
ریسک سیستماتیک ” یا ” ریسک کاهش ناپذیر ” یا ” ریسک بازار ” می گویند. (شباهنگ، ۱۳۷۳)
Number of Stocks in the Portfolio
Market Risk
Effects of Portfolio size on Portfolio Risk for Average stocks in NYSE
1/15
1500