۲-۲-۵-ساختمان های چند عملکردی
اولین بار در قرن نوزدهم ایده طراحی فضاهای مختلف شهر بر اساس عملکردی واحد (که به عنوان تقسیم بندی دو بعدی نامگذاری شد) ارائه گردید و در آن زمان بسیار مورد قبول قرار گرفت. وقتی زندگی شهر نشینی تحت تاثیر انقلاب صنعتی رو به زوال و خرابی گذاشت، جوی علیه شهرنشینی ایجاد شد و همه به دنبال راه حلی جدید مبتنی بر جدایی مناطق مسکونی از دیگر فعالیت های شهری بودند. تاثیرات نامطلوب اجتماعی و اقتصادی، که از عملکرد منفرد فضاهای شهری به وجود آمد، امروز قابل مشاهده است. به همین دلیل کاربری مختلط زمین، با نگرش سه بعدی به تقسیم بندی مناطق، مجددا مطرح گردیده است.
یکی از معروف ترین طرفداران استفاده چند منظوره از فضاهای شهری جین جیکوبز[۱۸] است که در کتابش به نام «زندگی و مرگ شهرهای بزرگ آمریکایی [۱۹]» نکات عمده شکست مجموعه های شهری که عملکرد فضاهای آن ها بر اساس تک عملکردی استوار بوده را توضیح داده، و تغییر و اصلاح آن ها را توصیه می‌کند. او تاثیر عمیقی بر تمام نسل معماران و شهرسازان گذاشت و یادآور شد که شهرها به طور ذاتی قابلیت تغییر پذیری دارند و استفاده های چند منظوره از فضا یک اصل از قابلیت تغییرپذیری است.
ایده استفاده چند منظوره از فضاهای شهری فواید اجتماعی و اقتصادی بی شماری را در بر دارد. دستاورد اجتماعی آن روابط اجتماعی سالم و متعادلی است که بین اقشار مختلف جامعه، یعنی کارمندان ادارات، مغازه داران و ساکنان واحدهای مسکونی به وجود آورده، و برای عابران پیاده در محیط های شهری بعد از ساعات ادارای امنیت فراهم می‌کند.
فایده سهیم کردن خدمات شهری و تأسیسات زیربنایی در فضاهای شهری که چند عملکردی هستند کاملا واضح است. در تعطیلات آخر هفته، تعطیلات سالیانه، عصرها بعد از تعطیل ادارات در طی هفته و در خلال شب ها، خیابان ها در مناطق اداری کاملا متروک هستند، زیرا ساختمان های اداری که در لبه آن ها قرار دارند، سوای چند نظافتچی یا نگهبان، خالی از سکنه می‌باشند و عملا این تأسیسات زیر بنای شهری کامل بدون استفاده می مانند
امکانات امنیتی نظیر پلیس یا آتش نشانی باید در مواقعی تعطیلی برای ساختمان های اداری فراهم گردد. در خیلی از مواقع به علت غیبت کارگران و نگهبانان ساختمان ها مراقبت بیشتر از حد معمول نیز لازم می‌گردد.
صرفه جویی در انرژی یکی دیگر از مزایای چند عملکردی بودن فضاها می‌باشد. با ترکیب فضاهای اداری و مسکونی در یک ساختمان، گرمای اضافی حاصل از روشنایی و ماشین های اداری و دمای بدن کارمندان در فضاهای اداری از طریق تبادل حرارتی بخشی از دمای مورد نیاز ساختمان را در زمستان فراهم می کند.
به دلیل رشد شهرنشینی دهه های اخیر در ایران، الگوی تولید مسکن تغییر یافته و لزوم ایجاد انبوه مسکن سبب کاهش کیفیت و مطلوبیت طراحی ها گشته است. طراحی مجتمع های مسکونی امروزی به دلیل عدم توجه به نیازهای انسانی و در نظر نگرفتن پیامدهای روانشناختی آن،زندگی فردی و اجتماعی ساکنین را با مشکلاتی مواجه ساخته است.
از جمله نیازهای فراموش شده انسان ها در طراحی ضرورت طراحی فضاهای باز و نیمه باز در جهت تأمین نیاز به تعاملات اجتماعی ساکنان و استفاده بهینه از انرژی های طبیعی می‌باشد. زندگی امروز ما به نحو چشمگیری به داخل فضاها و بناها کشیده شده است، به صورتی که مفاهیمی چون امنیت روانی و استقلال فردی عموما به نوعی تصور فیزیکی از فضایی مستور و محصور همراه است. در تعبیر سنتی از خانه، فضاهای باز خارج از کارکرد خصوصی و مستقل خانه نبوده، بخشی از حوزه داخلی و خصوصی خانه قلمداد می شود. لیکن در الگوهای جدید خانه، حریم خصوصی کمتر به فضای باز راه یافته و اصولا این عمل مغایر با امنیت روانی داخل خانه تعبیر می شود. لذا خانه روزگار مدرنیته تنها در فضاهای داخلی خانه معنی می‌یابد و منظور از حیاط تأمین امنیت روانی و تحقق استقلال فردی نیست.(سمیع آذر،۹۸،۱۳۸۵)
گونه شناسی مسکن شهری
گونه شناسی بررسی نمونه های هم نوع برای رسیدن به شناختی در جهت ارائه ویژگی های مشابه و متفاوت یک موضوع و در نهایت رسیدن به یک دسته بندی می‌باشد،گونه به مثابه زیر ساختی به کار گرفته می شود که بر اساس آن طرح های متنوع می توانند بی آنکه در پایان عینا شبیه یکدیگر باشند تکمیل یابد.
۱: خانه های مجزا
-
- بر اساس ایده یک واحد مسکونی در داخل باغ
-
- آزاد بودن ساختمان از سه یا چهار طرف
- پیش فروش پروژه ستین