لیست فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 332

تو زدن-حرف خود را پس گرفتن-از تصمیمی منصرف شدن

آب شدن قند توی دل-لذت بسیار بردن

اُمُل(عقب‌افتاده، قدیمی)
چینه-دیوار گلی

رفتن بالای منبر برای کسی-پشت سر کسی بد و بیراه گفتن-غیبت کردن
پشت پا-فنی از کشتی برای انداختن حریف

درق دروق-درق درق

به راست راست-فرمان نظامی برای گردش به راست
بز گرفتن-جنس ارزان و پر سود گیر آوردن

بی گدار به آب زدن-نسنجیده به کاری اقدام کردن-بی احتیاطی کردن

ددر برو-نانجیب-زن بدکاره

روده دراز-پر حرف-وراج

الف به خاک کشیدن-خجالت کشیدن
الواتی کردن-عیاشی و هرزگی کردن

پنزر- پندر

 

تو دلی-بره ای که هنوز زاده نشده و آن را از شکم مادرش درآورند
دندان طمع از چیزی کشیدن-از چیزی چشم پوشیدن-دست کشیدن-رها کردن

از زیر بته عمل آمدن(خانواده و اصل و نسبی نداشتن)

 

تپه تپه-چیزهایی که بی نظم کنار هم انباشته باشند

پر رویی-بی شرمی-وقاحت-دریدگی
جیک-صدا-آواز

رو افتادن-علنی شدن-آشکار شدن
باغ وحش-جایی برای نگهداری انواع حیوانات غیر اهلی
در خود را گذاشتن-سکوت کردن-خفه شدن

تت و پت کردن-شکسته سخن گفتن-لکنت پیدا کردن

دندان تیز کردن-طمع کردن

آدم استخوان‌دار(کسی که اراده و پشتکار دارد)

اجاق‌کور-نازا-بی فرزند
دست و پا شکسته-ناقص-ناتمام

درگاهی-آستانه

چانه-گلوله ی خمیر نان

 

جیز-اسم صوت در زبان کودکان به معنی سوختن

 

رگه-طبقه ای از مواد معدنی در درون خاک

 

روده بر شدن-سخت خندیدن-از شدت خنده بی حال شدن

بازار پسند-مورد پسند خریدار و فروشنده-قابل فروش

حرام خور-کسی که پای بند به حلال و حرام شرعی نیست-کم فروش-ربا خوار

جای مهر گذاشتن-چیزی را به عمد در جایی گذاشتن تا به آن بهانه دوباره به آن جا آمدن

خط در میان حرف زدن-آرام آرام و شمرده سخن گفتن

چشم و دل سیر-کسی که به مال و منال دنیا بی اعتنا است

بدهکار نبودن گوش کسی-سخنان را شنیدن و به آن اعتنا نکردن

 

از بی‌کفنی زنده بودن-بی‌نهایت فقیر و نیازمند بودن

خیالاتی-وسواسی-آن که پندار و توهمات بی جا دارد

برق از چشم کسی پراندن-سخت ترسانیدن

به نعل و به میخ زدن-دو جانبه رفتار کردن-نه سیخ بسوزد نه کباب

 

پا پیچ کسی شدن-با کسی در آویختن-به کسی سماجت کردن

دور چیزی را قلم گرفتن-چیزی را ترک کردن-کنار نهادن

ادب‌خانه-مستراح-طهارت‌خانه

جفت کردن صدا با ساز-هماهنگ کردن صدای ساز توسط کوک

اسب چوبین(تابوت)

جوغ-جوی آب
به دستبوس کسی رفتن-به خدمت کسی رفتن-شرفیاب شدن

باد بُروت-خودخواهی-غرور-تکبر

 

اُرد کسی را خواندن-به حرف کسی گوش کردن-اهمیت دادن

دوری-ظرف غذاخوری پهن

دیزی پشت سر کسی بر زمین زدن-بی اعتنایی کردن به قهر کردن و رفتن کسی

دادستانی-دادخواهی-کار دادستان
زاغ سیاه کسی را چوب زدن-پنهانی مراقب کسی بودن
پنجول-پنجه ی گربه و مانند آن

خشک شدن قر در کمر-به پایان نرساندن خودنمایی و جلوه گری

آش پختن برای کسی-کسی را برای آزار کسی برانگیختن-برای کسی توطئه‌ای ترتیب دادن

حوصله ی سر خاراندن نداشتن-گرفتاری و کار زیاد داشتن

چاییدن-سرما خوردن-زکام کردن

تاپاله چسباندن-بوسدن محکم و پی در پی

 

آبِ دندان(حریف ساده)
به سر کسی زدن-ناگهان فکری به سر کسی آمدن-عقل خود را از دست دادن

حق به جانب-دارای ظاهر مظلومانه و دروغین

چشم دو دو زدن-تکان تکان خوردن چشم

دو قلو-دو بچه ی همزاد

خوش رقصی کردن-چاپلوسی کردن-خود شیرینی کردن

آیه‌ی یاس-آن که بدبینی را به کمال می‌رساند

خاله گردن دراز-شتر-آدم فضول که در هر کاری سرک می کشد

خربان-صاحب خر-خرکچی

اسباب‌کشی(نقل اثاثه از خانه‌ای به خانه‌ی دیگر)

خون مردن-منجمد شدن خون در زیر پوست بر اثر ضربه
تیر به تاریکی انداختن-بدون تامل اقدام به کاری کردن

اصول دین پرسیدن(سوال‌پیچ کردن)

بی بخار بودن-بی عرضه بودن-ناتوان بودن

تر کردن لب-چیزی آشامیدن-به یک اشاره ترتیب کاری را دادن-حرف زدن
پا گشا-نخستین دعوت خویشاوندان از عروس و داماد
حبف و میل-ریخت و پاش

توپ و تشر آمدن-تهدید کردن-با فریاد کسی را خطاب کردن

از بر گفتن یا نوشتن-متنی به اتکاء حافظه

آس و پاس-در نهایت تهیدستی-بینوا-مفلس
جای پا-اثر-نشانه-رد

رُب کسی را کشیدن-کسی را به کار سخت واداشتن

 

زبان گیره-وسیله ای که پزشک با آن زبان بیمار را هنگام معاینه گرفته و نگاه می دارد
دُم بریده-زرنگ و ناقلا-بدجنس

روغن ریختن و عسل جمع کردن-نهایت پاکیزگی و نظافت
خوشمزگی-شوخی کردن-بذله گفتن
زُق زدن-تیر کشیدن و درد کردن اعضای بدن

تر کردن لب-چیزی آشامیدن-به یک اشاره ترتیب کاری را دادن-حرف زدن

دستگیر شدن-فهمیدن-متوجه شدن-بو بردن-عاید شدن-بازداشت شدن

بار گردن کسی گذاشتن-کاری را به زور و اصرار به عهده ی کسی گذاشتن

رای کسی را زدن-کسی را از تصمیمی منصرف کردن

جز و وز-اظهار عجز و ناراحتی-شرح غم و اندوه-صدای سوختن چیزی

چپ و راست کردن-زیر و رو کردن-مشت باران کردن

رقصاندن بز-هر دم بهانه گرفتن

خوش ِ کسی بودن-به هنگام شگفتی مانند چشمم روشن! گویند

ذِله کردن-ذله آوردن

پا در هوا بودن-نامعلوم بودن تکلیف
خوش و بش-خوش آمد گویی و احوال پرسی-چاق سلامتی کردن

زیر جامه-زیر شلواری

 

روی هم گذاشتن چشم-بستن چشم-خوابیدن-گذشت کردن-صرف نظر کردن

چَکی-وزن نکرده-یک جا

تیر کشیدن-درد کردن عضوی از بدن

دست کسی آمدن-آگاهی پیدا کردن-فهمیدن-بو بردن

چِلپ چِلپ-صدای برخورد دست یا پا با آب
باز و بسته ی امام هشتم بودن-نیروی و قدرت خود را مدیون نظر مساعد امام هشتم بودن

دست و پنجه نرم کردن-گلاویز شدن-جنگیدن

خاک به سری کردن-همبستر شدن زن با شوهر
اهل حال-دوستدار تفریح و خوش‌گذرانی

جیک جیک-آواز پرندگان-سخنی که فهمیده نمی شود

خوشبختانه-از حُسن اتفاق

پُخت-هر نوبت از پختن

زنبورک-نوعی تفنگ کوتاه یا توپی کوچک که بر جهاز شتر می گذاشتند

تو تاریکی رقصیدن-بدون آگاهی کاری را کردن-بی موقع کاری را کردن

خاطر جمع بودن-مطمئن بودن-یقین داشتن

چم کسی را گرفتن-دل کسی را به دست آوردن
چینه کش-بنایی که دیوار گلی می سازد

آینه‌ی هفت‌جوش-خورشید

 

چوغ-چوب

خوش تراش-خوش اندام-خوش قد و بالا
دیر رس-میوه ای که دیر می رسد

چشم کسی راه کشیدن-خیره ماندن به جایی و پلک نزدن

 

درگیر شدن-گرفتار شدن-دچار آمدن-برخورد کردن

 
اگر بمیری هم-به‌هیچوجه-هرگز

آیینه‌ی اسکندری(آفتاب)

آب آتش زده-اشک
 

آب شدن قند توی دل-لذت بسیار بردن

آتش‌پاره(شوخ و شنگ، فرز و چالاک، کرم شبتاب)

 

ژاندارمری-نهادی که عهده دار حفظ نظم و قانون در بیرون از منطقه های شهری است

آینه‌ی زانو(برآمدگی زانو)

پر و پا داشتن-پایه و اساس داشتن

بال در آوردن-به سرعت رفتن-بسیار خوشحال شدن

زاله-کناره ی برآمده ی جوی-مرز کشتزار

بار انداختن-توقف و اقامت کردن
چُسک-دمپایی-کفش سبک و راحت

آب و خاک-میهن-دیار

تو دهن کسی زدن-با سخنی درشت به کسی پاسخ دادن

آهوی شیرافکن-چشم محبوب
دست روی دست گذاشتن-وقت گذراندن-به کاری دست نزدن
بلا گردان کسی شدن-به جان خریدن بلای کسی

روبند شدن-با رودربایستی ناگزیر به انجام کاری شدن

ترکمون زده-نوعی دشنام است. توهینی برای زاییدن یا خراب کاری

اشکال‌تراشی-ایرادگیری-گره در کار اندازی
اختر در پیراهن کردن-بی قرار کردن
داغ به دل کسی گذاشتن-کسی را عزادار کردن

توان انجام کاری را داشتن

خوش معامله-خوش حساب-کسی که آلت تناسلی قوی دارد

 

خوشگلک-با خوشگلی اندک

ریش کسی را چسبیدن-یقه ی کسی را چسبیدن

با خدا-خداشناس-مومن

پشم ریختن-از میان رفتن توانایی و مقام

بیخ خِر کسی را چسبیدن-کسی را مقصر شناختن

پوست پیازی-نازک و بی دوام
پیزری-پوشالی-بی ارزش و بی مصرف

چَپَری بی-درنگ-به سرعت

خارج از محدوده-بیرون از شهر که شامل خدمات شهرداری نمی شود

حرز جواد با خود کردن-همیشه با خود داشتن

چای قندپهلو-نگا. چای دیشلمه

بازجویی کردن-تحقیق و بررسی کردن

چس دماغ-پر افاده-پر ادعا

جشن گرفتن-سور بر پا کردن

از منبر پایین آمدن(از پرچانگی دست برداشتن، سخن را به پایان آوردن)
از تعجب شاخ در آوردن(بسیار شگفت زده شدن)

ترگل ورگل-خوش سر و وضع-تر و تمیز
از روی شکم‌سیری-از سر بی‌مسئولیتی-بدون تعمق

پس هم بر آمدن-حریف یکدیگر بودن-از عهده ی هم برآمدن

 

ابرو پاچه‌بزی(دارای ابروی پهن و پرمو، ابرو قجری)

پهلو فنگ-نگاه داشتن تفنگ به موازات و عمود بر زمین
تره خورد نکردن برای کسی-کم ترین اهمیتی برای کسی قایل نشدن

انگشت بر چشم نهادن(پذیرفتن، مسلم دانستن)

 
آب در چشم نداشتن-شرم و حیا نداشتن

رگ به رگ شدن-ضرب خوردن و پیچیدن مفصل

دل کسی را خون کردن-کسی را سخت رنجاندن

جیز گر-ربا خوار-کسی که از دیگران برای دادن مکان غیرقانونی پول می گیرد

آش پشت پا-آشی که در روز سوم پس از رفتن مسافر بپزند و به فقرا بدهند
بوق سگ-بسیار دیر وقت

خریت-نادانی-حماقت

ارزیاب(کسی که بها و ارزش پولی چیزی را تعیین می‌کند)

پیش کردن گربه-راندن گربه

چاخان گفتن-دروغ و گرافه گفتن

ارباب حجت-اهل منطق

بی سواد-آن که نمی تواند بخواند و بنویسد-نادان و بی معلومات

 
زیر آب کردن سر کسی-کسی را بی سر و صدا کشتن

بغل پر کن-دختر یا زن چاق

 

برگ زدن-حقه زدن-سر کسی کلاه گذاشتن-تقلب کردن

زالو انداختن-کرم زالو به تن بیمار انداختن تا خون فاسد را بمکد

داماد سرخانه-دامادی که در خانه ی پدر زن زندگی می کند

حساب کردن-پرداختن خرج

انگشت‌پیچ-نوعی گز رقیق
پیاز خرد نکردن به ریش کسی-از کسی ترسی نداشتن-به کسی اعتنایی نداشتن

زور چپان کردن-به زور در جایی فرو بردن

 
خون خون کسی را خوردن-بسیار خشمگین شدن و چیزی نگفتن

آب تاختن(پیشاب کردن)

 

تریش-پارچه یا پوست بلند و باریک
زاغ و زوغ-فرزندان خردسال-نق-غر و لند
بانی خیر-نیکوکار-کسی که اثر خیر از خود بجا گذاشته است

از گردۀ کسی کار کشیدن-کسی را به سود خود بی‌رحمانه به کار واداشتن

حق-باج سبیل-رشوه

چهار ابرو-دارای ابروهای کلفت و پر پشت

از دهان گنده‌تر حرف زدن(گفتن مطالبی که در حد گوینده نیست)

رجز خوانی-لاف زنی-دعوی

چتوَل-یک چهارم

 

آقبانو-نوعی پارچه‌ی نخی نازک

 
چانه کردن-تقسیم کردن خمیر نان به گلوله های مساوی
خیس کردن برنج-در آب ریختن برنج

جود-یهودی-حهود

چانه در چانه ی کسی گذاشتن-هم صحبت شدن-بحث و جدل کردن
دستی پز-نانوایی که در خانه نان می پزد

دکمه را انداختن-دکمه ی لباس را بستن

از چیزی زدن-از مقدار چیزی کسر کردن

زه زده-از میدان در رفته-وارفته-بی حال

این در و آن در زدن-برای انجام کاری کوشش بسیار کردن

چس آمدن-در حالت عصبانیت به جای خوش آمدی می گویند چس آمدی

اخ و تف کردن-آب دهان بیرون افکندن

زاغه نشین-کسی که در خانه ای محقر و آغل مانند زندگی می کند

الحق(به‌راستی، حقیقتن)

 
تریج-آن جاکه آستر درونی جامه با رویه ی آن به هم می پیوندد

زانو بند-پارچه ی کشی حلقه مانند که برای حفاظت زانو در برابر ضربه یا در رفتگی بزر آن می بندند

 

 

روی زمین سفت نشاشیدن-به مقاومتی بر نخوردن

بد چشم-شور چشم-آن که چشم زخم برساند-مردی که به زنان نامحرم با شهوت بنگرد

خِر کسی را گرفتن-نگا. خر کسی را چسبیدن
زرد گوش-بی رگ-ترسو

جهل کردن-در انکار چیزی پافشاری کردن

دو به دو-دو تا دو تا

 

زینه-پله

چرس رفتن-حشیش کشیدن

خشتک پاره کردن-قیامت به پا کردن-داد و بی داد کردن-رسوا کردن-شدت عمل نشان دادن

چَپَری بی-درنگ-به سرعت

 

آب در چشم نداشتن-شرم و حیا نداشتن

بیدار خوابی-خواب سبک-بیدار شدن پیاپی

بپا-مواظب باش-متوجه باش

 
ژست-طرز حرکت و رفتار شخص

اَنف کسی معیوب بودن-ابله بودن-خل بودن

رکاب دادن-راهی جایی شدن

دست چین-گزیده-منتخب
حرف پراندن-بدون اندیشیدن چیزی گفتن

زرد آلو عنک-نوعی زردآلوی نامرغوب و ترش

افندی پیزی-به‌ظاهر شجاع و در واقع ترسو-پهلوان پنبه

به له له افتادن-از شدت تشنگی مانند سگ زبان خود را از دهان خارج ساختن

رو قوز آمدن-سر لج افتادن

بستری-خوابیده در بستر-بیمار

بی صاحاب مانده-صاحب مرده-وامانده
تخت پایی-صاف بودن کف پا

از غورگی مویز شدن(مقدمات کاری را فرانگرفته ادعای استادی کردن)

داش مشدی-لوطی محل-آن که غرور جوانی دارد

آب و رنگ(طراوت و شادابی)

آواز دهل(چیزی که تنها سخن‌گفتن درباره‌ی آن جالب است، نه خودش = چیزی که از آن سخن زیاد می‌گویند اما واقعیت آنچنانی ندارد)

رژیم گرفتن-رژیم داشتن

استخوان ترکاندن(رشد ناگهانی اندام پس از رسیدن به سن بلوغ)

چینی بند-چینی بند زن

حق گرفتن-نگا. حق بردن

 

باب-مرسوم-معمول

آب و تاب-تکلف-لفت و لعاب-تفصیل

دربست-یک جا-به طور کامل-به طور کلی

جامه شور-رختشوی

از پا درآمدن(افتادن، سخت خسته و درمانده شدن)

با دست و پا-آدم زرنگ

دل ترکیدن-ترکیدن شکم بر اثر پر خواری

تنه خوردن-وارد شدن فشار تنه ی کسی به تن کس دیگر

چل و چو-خبر دروغ-شایعه

زیر کاسه نیم کاسه بودن-در کاری رازی پنهان بودن-مکر و حیله ای در کار بودن

جمال کسی را عشق است-کسی را دوست داشتن-دیدار کسی را به فال نیک گرفتن

در معامله را گذاشتن-در قال را گذاشتن

جِر خوردن-پاره شدن

پدر آمرزیده-دعا یا خطابی برای آمرزیده شدن پدر کسی-پدرت

پس پسکی-حالت کسی که رو به عقب گام برمی دارد

 

بنده منزل-خانه ی من

چس ناله-آن و ناله ی ساختگی برای جلب توجه

باد توی سرنا کردن-اسرار کسی را فاش کردن

تیغ زدن-باج گرفتن-پول گرفتن و پس ندادن-جیب کسی را خالی کردن

خیک محمد-آدم چاق و فربه

از سر کسی زیاد بودن(بیش از حد توانایی و ظرفیت کسی بودن)

پِق-صدای خنده ی ناگهانی

تسمه از گرده ی کسی کشیدن-کسی را به سود خود بی رحمانه به کار واداشتن

رنگ انداختن-رنگ دلخواه را پیدا کردن

در هم رفتن-در فکر فرو رفتن-خشمگین شدن

انگشت رساندن-دست‌درازی کردن-دست زدن

بنا گذاشتن-قرار گذاشتن

چوب دو سر گُهی-نگا. چوب دو سر طلا

 

دست آموز کردن-تربیت کردن

پیشکی-جلوتر-از پیش-به طور مساعده

پته بستن-سد بستن در جوی های شیب دار

 

جا نماز-سجاده-فرش کوچکی که بر آن نماز می خوانند

زیر تشکی-رشوه

حرفشان شدن-مشاجره ی لفظی پیدا کردن-اختلاف پیداکردن بر سر چیزی

 
برق از چشم کسی پراندن-سخت ترسانیدن

تلیت-نان خیسانده در غذای آبکی

تقه زدن-کوبیدن چیزی با ضربات پیاپی چکش و مانند آن

اخم و تخم-ترش‌رویی-کج‌خلقی

جزغاله شدن-سخت سوختن-زغال شدن

تک مضراب زدن-سخن ناموافق و ناهنجار گفتن

 

 

داغ دیده-مصیبت رسیده-کسی که شاهد مرگ عزیزی شده است

در دست-آماده-حاضر

از دیوار مردم بالا رفتن(دزدی کردن)

بنده منزل-خانه ی من

خط یازده سوار شدن-پیاده رفتن

دبه کردن-دبه در آوردن

 
اسباب‌چینی(دسیسه‌چینی، توطئه‌چینی)

آهنگ ریپ‌دار(آهنگی که یک ضرب آن کم باشد)

دوخت و دوز-خیاطی

پچ پچ-نجوا-حرف زیر گوشی

 

برو برگرد-چون و چرا

جِغله-آدم کوچک و ریزاندام ولی زرنگ و ناقلا

 

 

دستِ دلبر-گران قدر-عزیز
این به آن در(چیزی که عوض دارد گله ندارد، در مقام انجام عمل متقابل می‌گویند)
زبان را گاز گرفتن-از گفتن سخنی پشیمان شدن

اسم درگوشی(نام دوم فرد مسلمان که نام یکی از امامان است)

زود رنجی-نازک دلی-حساسیت

اخت شدن با کسی-مانوس شدن با کسی

چشم کسی آب خوردن-امیدوار بودن-احتمال دادن

بروز دادن-فاش کردن-آشکار ساختن-لو دادن

پاپوش دوختن-سخت حیله گر بودن

از چیزی (کسی) زده شدن(از چیزی (کسی) متنفر و بیزار شدن)