لیست کامل فرهنگ لغت کوچه بازاری قسمت چهارم

انسان بودن(شریف و درست بودن)

توان هماوردی با کسی را داشتن

ته چیزی را بالا آوردن-تا آخر خوردن-تمام کردن

پاکار-امر بر-پادو-مباشر

پیت پیت کردن-پچ پچ کردن-نجوا کردن

جوش آوردن-نگا. جوش آمدن

آهو چشم-معشوق-شاهد

 

در دهان ها افتادن-شایع شدن-شهرت یافتن

آفتاب برِ دیوار آمدن-به پایان آمدن عمر

چشم کار کردن-دیدن

جیک جیک-آواز پرندگان-سخنی که فهمیده نمی شود

زور گو-کسی که خواست های خود را تحمیل می کند

در آمدن از جلوی کسی-با کسی مقابله به مثل کردن-در برابر کسی مقاومت کردن
آخر‌دست (سر)(بالاخره، سرانجام)

جرواجر کردن-پاره پاره کردن

خوب-کافی-بسیار

پس دادن-خریده ای را به فروشنده باز گردانیدن-باز دادن چیزی که گرفته اند

جَغُل مغل-شکمبه-سیرابی
 

زغال اخته-میوه ای از زیتون کوچک تر و ترش مزه

بی قابلیت-بی ارزش-اندک-مختصر

از بز حرام‌زاده‌تر-سخت‌گریز و حیله‌گر

چادر چاقچور-لباس بیرون رفتن زن با حجاب ایرانی در گذشته

دست بالا را گرفتن-حداکثر را فرض کردن

خط-راه-مسیر-مشی و مرام-مسلک-کنایه از نامه

جوجه خروس-جوان تازه به دوران رسیده
حظ کردن-لذت بردن

دهن کسی را سرویس کردن-کسی را خونین و مالین کردن-به حساب کسی رسیدن
باز شدن مچ-لو رفتن دروغ

رد پا-جای پا-اثر

دوخت و دوز-خیاطی

دست بردن در چیزی-چیزی را تغییر دادن

به سر دویدن- با سر رفتن

دست بالا را گرفتن-حداکثر را فرض کردن

خر آوردن و باقالی بار کردن-برای جتجال و دعوایی آماده شدن

 

تو آسمان ها سیر کردن-در خیال و تصور بودن-در عالم هپروت بودن

زدن رای کسی-کسی را از تصمیمی منصرف کردن

چشم سفیدی کردن-پر رویی کردن-گوش به حرف ندادن

دمه گیر-خفه کننده-نفس گیر
پِغِله-ریزه میزه-کوچک و ظریف

جاری-زن برادر شوهر

پیاز مو-ریشه و بیخ مو

خوش ذوق-خوش سلیقه-خوش مشرب

پا روی دم کسی گذاشتن-کسی را آزردن و به کینه جویی برانگیختن

 

اتوکشیده-با سر و وضعی شسته‌ورفته و مرتب

در هم و بر هم-آشفته-پریشان-آمیخته

بد دهن-کسی که پیوسته فحش و ناسزا می گوید

دور افتادن-فاصله گرفتن-پرت افتادن

 

 
دلچسب-دلپذیر-مقبول

 

چانه کردن-تقسیم کردن خمیر نان به گلوله های مساوی

جرواجر کردن-پاره پاره کردن

بیخ پیداکردن کار-گره افتادن در کار-دشوار شدن کار
چرخ و فلک-وسیله ای دایره شکل برای بازی با جایگاه هایی آویخته که هر یک یا چند تن بریکی از آن ها می نشیند و آن دایره بر گرد خویش می چرخد

جیز گر-ربا خوار-کسی که از دیگران برای دادن مکان غیرقانونی پول می گیرد

 

برو برگرد-چون و چرا

بد آمدن-برخوردن به کسی-ناراحت شدن

خط انداختن-خراش به جا گذاشتن

 
بخت، بخت اول-برای هر زنی شوهر اول بهتر است

دردسر-گرفتاری-سرگردانی

ژاندارمری-نهادی که عهده دار حفظ نظم و قانون در بیرون از منطقه های شهری است

پاتیل-دیگ بزرگ مسی-مست مست

 
خام طمع-پر طمع و حریص-پر توقع

 

 

خورده برده-ملاخظه و پروا
به خشت افتادن-متولد شدن-به دنیا آمدن
رقصیدن کلاه کسی در هوا-بسیار شادی کردن-کلاه خود را به آسمان انداختن

دوا شور-شستن فرش با نوعی دوای جلا دهنده
دروغ درآمدن-معلوم شدن که دروغ است

خیت کردن-شرمنده کردن-کنفت کردن-بور کردن

از صرافت چیزی افتادن(از انجام کاری منصرف شدن)

بی ملاحظه-بی توجه-بی پروا

دست به ریش گرفتن-ضمانت و تعهد دادن

 

چربیدن-برتر بودن-پیش بودن

پشت-نسل-فرزندان
 

 

دم کسی لای تله گیر کردن-دچار سختی شدن-به بلا گرفتار شدن
درزن-دوجین-دوازده تا از چیزی

دومندش-دوم از آن

پیش کسوتی-قدمت و برتری

دعوا راه انداختن-سبب جنگ و جدال شدن

تَق-صدای برخورد دو چیز به یکدیگر
خط هوایی-راه هوایی-مسیر هواپیما

چوغ-چوب

تق و پوق-سر و صدا-بگیر و ببند

چشمداشت-توقع-انتظار

 

آبدست-ماهر-استاد
خرید خدمت-فروختن خدمت کارمند به اداره-پرداخت پول برای نرفتن به خدمت سربازی

از دل و دماغ افتادن-شور و نشاط خود را از دست دادن-بی‌حوصله شدن

راه گم کردن-نه از روی میل و اراده بلکه اتفاقی به جایی آمدن

 

زبان گرفتن-لکنت زبان-از حالات و گفتار مرده یاد کردن و دیگران را گریاندن

جِرِ ِنگ جِرِ ِنگ-صدای برخورد چیزهای فلزی

افسارگسیخته(سرکش)

دست به ریش کشیدن-با التماس خواهش کردن

 

دار و ندار-کل دارایی-تمام هستی
تق تق کردن-آواز برخورد پیاپی دو چیز به یکدیگر

چیدن و واچیدن-آراستن-در جای خود گذاشتن

در آوردن تقلید-ادای کسی را در آوردن-مسخره کردن

جرز-شکاف میان دو بخش دیوار-ستون-بلند بی مصرف

 

ته چیزی را بالا آوردن-تا آخر خوردن-تمام کردن

جیک جیک-آواز پرندگان-سخنی که فهمیده نمی شود

 

پرس و جو کردن-پرسیدن-خبر گرفتن

خیز برداشتن-جستن-آماده ی حمله شدن

آفت-زن عشوه‌گر و فتنه‌انگیز

چای قندپهلو-نگا. چای دیشلمه

دهن کسی را آب انداختن-کسی را به طمع انداختن-میل شدید در کسی ایجاد کردن

بار انداختن-توقف و اقامت کردن

دوخت و دوز-خیاطی

خرده بُرده-مشکل-اختلاف
زبانزد شدن-معروف شدن-فاش شدن
بازی کردن-لق بودن-جفت نبودن

آس و پاس(در نهایت تهیدستی ، بینوا، مفلس)

تیر گذاشتن و تفنگ برداشتن-نهایت عصبانیت-بد و بیراه گفتن

 

آواز دادن-خواستن

جان کُرد کردن-سخت گیری کردن-مقاومت کردن

ژیلت-نیم تنه ی بدون آستین و جلو باز

تجدید شدن-قبول نشدن در پایان سال تحصیلی و تکرار برخی از درس ها در شهریور ماه

دَم ریز-پشت سر هم-پیاپی-متوالی

دلپخت-پختن مغر چیزی

آبِ دندان-حریف ساده

 

 
دق مرگ-دق کش

جوشکاری-جوش دادن قطعات فلزی

 

 

زُل زدن-خیره نگاه کردن

د ِ-زود باش!

پایه دار-هر چیزی که پایه داشته باشد

چَپَری بی-درنگ-به سرعت

چزاندن-ضعیفی را آزار دادن

انگشت به دهان نهادن-متحیر ماندن

جَفت-چوب بست انگور

زه زده-از میدان در رفته-وارفته-بی حال

 

رفیق باز-دوست باز-کسی که به دوستان محبت بسیار می کند

خروس قندی-آب نباتی به شکل خروس

آبِ کبود(آسمان)

حیوون-نگا. حیوان

با سلام و صلوات-با تجلیل و بزرگداشت-با رعایت کامل آداب و رسوم

ژلاتین-ماده ای لزج و چسبنده که آن را از گلیسیرین و قند و آب و آمونیاک می سازند

درس گرفتن-پند آموختن-عبرت گرفتن

تابوت خشکه-بسیار لاغر و ناتوان

 

بابا بزرگ-پدر بزرگ

زهره ی کسی آب شدن-سخت ترسیدن
از خدا خواستن(در برابر پیشنهاد یا کاری قرار گرفتن که خود شخص در آرزویش بوده است)

ته نشین-رسوب کرده

پَک و پوزه-ریخت و قیافه-شکل ظاهر

بیخ-کاملا نزدیک-تنگ چیزی

بغل گرفتن-در آغوش گرفتن
داد کشیدن-عصبانیت و خشم نشان دادن

خدمت کردن-دوره ی سربازی را طی کردن

از پشه گوشت کبابی خواستن-خواهش یا انتظاری نابه‌جا و نشدنی داشتن
دست و پای خود را جمع کردن-ترسیدن و مواظب گفتار و کردار خود شدن

رو نشان دادن-چهره نمایاندن

خشت مال-دروغ گو-لاف زن

بد عنق-کج خلق-بد اخلاق

حرام خور-کسی که پای بند به حلال و حرام شرعی نیست-کم فروش-ربا خوار

دور علم کسی جمع شدن-دور کسی گردآمدن و از او پشتیبانی کردن

 

پینه کردن- پینه بستن

بازرس-مامور بررسی و کنترل

چهار قُل-چهار سوره ی قرآن که با قُل آغاز می شود

چراغ روشن کردن-ارزان کردن جنس
تو بحر چیزی رفتن-در چیزی دقیق شدن-سخت متوجه ی چیزی شدن
اُرد کسی را خواندن-به حرف کسی گوش کردن-اهمیت دادن

جان کلام-اصل مطلب
توگوشی حرف زدن-نجوا کردن-تنگ گوش کسی حرف زدن

 

به توپ بستن-باران گلوله ی توپ بر جایی ریختن

 

رد خور نداشتن-قطعی بودن-حتمی بودن-قابل رد نبودن

رویم به دیوار-هنگام گفتن مطلب ناخوشایندی می گویند

اشک خنک(گریه‌ی ساختگی)

چَپَری بی-درنگ-به سرعت

تخته زدن-پنبه زدن

جان در یک قالب-نهایت دوستی و صمیمیت

از خجالت کسی در آمدن(محبت کسی را جبران کردن)

پیاده رو-دو سوی خیابان یا کوچه که محل گذر پیادگان است

از زور پسی به گربه آقا عمو گفتن-با دشمنی که دفع آن نمی‌توان-مدارا کردن

اخت شدن با کسی-مانوس شدن با کسی

 

انداختن باد به غبغب(تکبر کردن، قیافه گرفتن)

آن‌ها را خانم زاییده، ماها را کلفت؟(چرا آن‌ها را بر ما ترجیح می‌دهند؟ چرا به ما اجحاف می‌کنند؟)

 
چین چین-پر از چین

پاتوغ-محل گرد آمدن

بلبشو-هرج و مرج-شلوغی

اِحلیل خوردن-فریب خوردن

دُم توی تاقچه گذاشتن-خود را گرفتن-لوس و ننر شدن

این دنده آن دنده شدن(این پهلو آن پهلو شدن)

جرینگ-صدای سکه های پول

 

تاراغ و توروغ-آوایی که از برخورد دو چیز برخیزد
تفنگ بادی-تفنگ ویژه ی بازی کودکان

بلا گردان کسی شدن-به جان خریدن بلای کسی

زیر در رو-گریزان-گریز پا-شانه خالی کن

استخوان‌دار(محکم، بااراده)

خدا گرفته-بدبخت شده-به عذاب خدا گرفتار شده

از جا در رفتن-کنترل خود را ناگهان از دست دادن-ناگهان خشمگین شدن

چاخان گفتن-دروغ و گرافه گفتن

زبان مرغی-زبانی ساختگی مانند زبان زرگری

در باغ سبز نشان دادن-وعده های فریبنده دادن-امید واهی برای کسی ایجاد کردن

 

 

خوش منظره-خوش نما-زیبا
دم به ساعت-هر ساعت-هر لحظه
خشتک نشور-آدم پست و بی ارزش
انگشت به دهان نهادن(متحیر ماندن)

جهود ی-هودی-مقتصد

تیغ کسی بریدن-اعتبار و زور داشتن- خر کسی رفتن

 

زبان تلخی-درشت گویی-گفتار خشن

تمام و کمال-کامل-به تمامی

چشمه چشمه-سوراخ سوراخ-مشبک

 

بستن کسی به دم خود-همیشه کسی را همراه داشتن

از بی‌کفنی زنده بودن(بی‌نهایت فقیر و نیازمند بودن)

زُهم-بوی تند و زننده ی گوشت گندیده یا تخم مرغ فاسد
تو خالی-دروغین-غیر واقعی-بی عرضه-دارای ظاهر غلط اندار

تپیدن-به زور و با پر رویی وارد جایی شدن

آلنگ دولنگ-چیزهای بی‌هوده‌ای که به‌عنوان زینت به چیزی می‌آویزند

چراغ پا-حالتی که اسب دو دست خود را بلند کند و راست بایستد

خط خطی-درهم-خراب-متشنج-با خطوط زیاد روی آن ناخوانا شده
رضا شدن-راضی شدن

چلاق-دست و پا شکسته یا بریده

خایه مال-چاپلوس-متملق-دستمال به دست
دو سره بار کردن-از دو جا سود بردن-دو لپی خوردن

 

خاله خامباجی-نگا. خاله خاک انداز

آدم ثانی-حضرت نوح

آفتابه‌آب‌کن(پست ترین نوکر)

دوام آوردن-استقامت کردن

به یک چوب راندن-همه را به یک چشم نگاه کردن

چشمداشت-توقع-انتظار

 
بکوب بکوب-با شتاب-تند و تند

پاک-به کلی-یکسره

از دست دادن-گم کردن
دم به ساعت-هر ساعت-هر لحظه

در لاک خود فرو رفتن-کاری به کار دیگران نداشتن

ترگل ورگل-خوش سر و وضع-تر و تمیز

رگ زدن-بریدن شریان برای کشتن کسی

 

آرتیست‌بازی(انجام کارهای غیرعادی)
 

آب چشم گرفتن-ترسانیدن-به گریه انداختن

 
آی زرشک-آی زکی

چهل منار-تخت جمشید

آبشان از یک جوی نرفتن-همداستان شدنشان ممکن نبودن-با هم نساختن

 

اختلاط کردن-بی‌هدف از این در و آن در گفت‌وگو کردن
خشکه پلو-کته

خاله خامباجی-نگا. خاله خاک انداز

به ریش کسی خندیدن-کسی را مسخره کردن

بوی الرحمان کسی بلند شدن-نزدیک به مرگ شدن-مردن

 

 

زیر شلواری-زیر جامه

تمام وقت-شامل تمام ساعت های کار

زیر آرنجی-بالشی که هنگام دراز کشیدن زیر دست و آرنج می گذارند

پاردم ساییده-کهنه کار-ناقلا

پاتختی-چارپایه ی کوچک کنار تختخواب-روز بعد از عروسی

چوچوله باز-زنباره-دوست دار زنان بدکاره

پنبه از گوش در آوردن-از غفلت در آمدن-هوشیار شدن

ابرو تابیدن(گره بر ابرو افکندن)

بد جنس-بد ذات-بد نهاد-فرومایه

از جیب خوردن-در آمد نداشتن-از بس‌انداز خرج کردن

خانه شاگرد-پسربچه ی خدمت گزار در خانه

خدا را بنده نبودن-بی نهایت عصبانی بودن-کفران کردن
چینه-دیوار گلی

خدا را بنده نبودن-بی نهایت عصبانی بودن-کفران کردن

به همین نزدیکی-به همین زودی-بزودی

دامنی-پارچه ای که با آن دامن می دوزند

به دست و پا افتادن-به تلاش و تقلای زیاد افتادن

پوشک-کهنه ی بچه

خایه مالی کردن-چاپلوسی کردن-نگا. دستمال ابریشمی داشتن

از خود بودن(خودی بودن، محرم بودن)

دلخور شدن-گله مند شدن-ناراضی شدن

 

به نعل و به میخ زدن-دو جانبه رفتار کردن-نه سیخ بسوزد نه کباب

به آتش کسی سوختن-به مکافات خطای دیگری مجازات دیدن

خوش لعاب-زود جوش-خوش مشرب

این و آن را دیدن-برای انجام کاری از همه کمک گرفتن

از سر کسی افتادن-عادتی را ترک کردن

خوردن بلا به جان-اصابت بلا با جان

زیر گذر-راهی زیرزمینی برای پیاده ها که پیاده رو این سوی خیابان را به آن سو پیوند می دهد

پیه چیزی را به تن مالیدن-خود را برای چیزی آماده کردن
چشم به روشنایی افتادن-سودی را در جایی گمان کردن و به آن طمع کردن

 
 

آبشان از یک جوی نرفتن-همداستان شدنشان ممکن نبودن-با هم نساختن
استخوان ترکاندن-رشد ناگهانی اندام پس از رسیدن به سن بلوغ
پیسی-بد رفتاری-آزار

به دردسر افتادن-با مشکلی روبرو شدن-به مخمصه ای گرفتار شدن

زیر و بالا گفتن-دشنام های زشت به کسی دادن

دست به سینه ایستادن-در نهایت ادب و آماده ی فرمان ایستادن

 

از کیسه خوردن-از جیب خوردن

از پاشنه در آوردن-به هر گوشه و کنار سر کشیدن

چماق دار-زور گو-کسی که با زور مقصود خود را به دیگری تحمیل کند

اسباب زحمت-کسی یا چیزی که موجب دردسر و آزار شود

زیر دماغ کسی سبز شدن-ناگهان در برابر کسی حاضر شدن
اسپند روی آتش بودن(سخت نگران و دلواپس بودن، آرام و قرار نداشتن)
پشت چشم کسی باز ماندن-انگار نه انگار-برای کسی فرقی نداشتن

زبان مرغی-زبانی ساختگی مانند زبان زرگری

پر به پر کسی دادن- بال به بال کسی دادن

احوال گرفتن(جویای حال شدن)

دو به هم اندازی-فتنه انگیزی-سخن چینی

از کسی حساب بردن(از کسی ترس داشتن)

آفتابی کردن(پدیدار کردن)
چشم بلبلی-دارای چشم گرد-نوعی لوبیا

دبیرستان-آموزشگاه برای دریافت دیپلم متوسطه

ریش و قیچی را دست کسی دادن-اختیار کاری را به دست کسی دادن

از کوره در رفتن(به خشم آمدن، آتشی شدن، از جا در رفتن)

خاک به دهنم-زبانم لال
جفت-به هم چسبیده-جا افتاده-مرتب-نر و ماده-دو گاو که برای شخم زدن به کار می برند

تند و تیز- تند تیز

پیش بردن-کاری را به انجام رسانیدن

حساب پس گرفتن-به روشن کردن حساب واداشتن

جان کُردی-سخت گیری-مقاومت

چرخ کردن-دوختن با چرخ خیاطی-خرد کردن گوشت با چرخ گوشتی
دم ِ دست-آماده-حاضر-در دسترس
زار-کوتاه شده ی زایر
 

ژاندارم-مامور انتظامی عضو ژاندارمری

خم به ابرو نیاوردن-رنجی را تحمل کردن

آرتیست‌بازی-انجام کارهای غیرعادی

به کرسی نشاندن حرف-سخن خود را تحمیل کردن-مقصود خود را ثابت کردن

تاب-طنابی که از دو سو بر درخت یا دو ستون می بندند و در میان آن می نشینند

خیر ببینی-دعایی است در حق کسی که کمکی کرده باشد

روز مبادا-روز سختی و پریشانی

پاپی شدن کسی-به کسی ایراد گرفتن-کسی را اذیت کردن

ژوکر-آدم همه فن حریف

بی بند و بار-بی قید-بی اعتنا به آداب و رسوم

دو دستی تقدیم کردن-با رضایت خاطر و احترام دادن

آفتاب گرفتن-زیر آفتاب خوابیدن

 

احدالناس-کسی-فردی

رکابی-دارای رکاب-پیاده ای که به دنبال سواری بدود

زیر سر داشتن-آماده شدن

چشم و ابرو آمدن-دلبری کردن-عشوه آمدن

دیم-زراعتی که از آب باران آبیاری می شود

پیسی سر کسی در آوردن-با کسی نهایت بدرفتاری را کردن

اصحاب منقل-اهل گفت‌وگو و سخن

تخته گاز-با سرعت تمام راندن اتومبیل

پس دیدن هوا-اوضاع را نامساعد دیدن-احساس خطر کردن
ریش چیزی درآمدن-کهنه و منسوخ شدن

جفت-به هم چسبیده-جا افتاده-مرتب-نر و ماده-دو گاو که برای شخم زدن به کار می برند

 

انسان-آدم خوب و پایبند به اصول اخلاقی

از بی‌کاری مگس پراندن-بی‌کار و بدون سرگرمی ماندن

خرس-چاق و درشت-تنومند
تو آستین بودن-حاضر و آماده بودن-آماده داشتن

خالی کردن تفنگ-شلیک کردن

باعث و بانی-عامل-محرک-سبب-حامی

دستمال ابریشمی برداشتن-چاپلوسی کردن-تملق کردن

خنده ی قبا سوختگی-خنده ای که برای پنهان کردن خشم و کینه می کنند

بریدن از هم-قطع رابطه کردن

 

دو رگه-از دو نژاد محتلف

آستین بر چشم گذاشتن-پنهان گریستن

بغل پر کن-دختر یا زن چاق

آینه‌ی هفت‌جوش(خورشید)

در رو-راه خروجی-مخرج-بیرون شد

پیاله زدن-می نوشیدن

 

خودی-آشنا

خروس خوان-هنگام سحر

دلچرکین-کسی که از چیزی اکراه پیدا کرده است

دوا شور کردن-شستن فرش با دوا

ته نشست-رسوب

درز-شکاف-محل اتصال یا دوخت
استخوان‌دار(محکم، بااراده)
دیوان کردن-انتقام گرفتن-قصاص گرفتن