لیست فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 292

دیم کار-کشاورزی که کشت خود را دیم زراعت می کند

دنبال کسی فرستادن-کسی را احضار کردن
دُم کلفت-پول دار-مقتدر

 

جوغ-جوی آب

از پارو بالا رفتن پول-ثروت بسیار داشتن

زیاده روی-افراط-اسراف

الدنگ-بیکاره-مفتخور-بی‌غیرت

خوشمزه-آدم اهل شوخی-بذله گو

چلچل-خال خالی-ابلق

تمرگیدن-با تحقیر و خشونت نشستن

دُم دار-پر رو-وقیح-دریده

زیر گوشی-بالش بسیار کوچک که هنگام خواب زیر گوش می نهند

آفتاب گرفتن(زیر آفتاب خوابیدن)

پر بدک-خیلی بد
این کلاه آن کلاه کردن-قرضی را با قرض دیگری پرداختن-از ریش برداشتن روی سبیل گذاشتن-کلاه تقی را سر نقی گذاشتن

 

ترش کردن-عصبانی شدن

 

خاطر داشتن-به یاد داشتن

 

به دق آوردن کسی-تا سر حد بیماری روحی یا مرگ کسی را رنج دادن

زیر دست-تابع-فرمان بردار

خانه خمیر-نگا. خانه خراب

پیزر به پالان کسی گذاشتن-با دروغ و چاپلوسی کسی را فریفتن-هندوانه زیر بغل کسی گذاشتن

آب رفتن زیر پوست کسی-پس از لاغری کمی فربه شدن

رعایت کردن-نگاه داشتن حق کسی

جی جی-خار پشت-جوجه تیغی

دو دستی تقدیم کردن-با رضایت خاطر و احترام دادن

آتش‌پا(فرز و چالاک، بی قرار)
تا-توانایی
آفتاب روی پشت بام جمع کردن-کاملا تنگدست بودن

به یک تیر دو نشان زدن-با یک اقدام دو کار انجام دادن-با یک کار دو نتیجه گرفتن

استخوان را پیش گاو و کاه را پیش سگ انداختن-کار را به نااهل سپردن

رک رک نگاه کردن-چپ چپ نگاه کردن-بر بر نگاه کردن

خشتک نشور-آدم پست و بی ارزش

خیط کاشتن-خطا کردن

روی زمین سفت نشاشیدن-به مقاومتی بر نخوردن
چروک انداختن-چین انداختن

دادستانی-دادخواهی-کار دادستان
جو گندمی-مویی که تک تک سفید شده است-موی سیاه و سفید

از آب روغن گرفتن(از هر اتفاقی بهره برداشتن)

زردی کشیدن-تحمل کردن-سختی دیدن-انتظار کشیدن

 

افسرده‌بیان-بی‌هوده و بی‌مزه‌گو

تخم نابسمل لا-حرام زاده

 

برچسب زدن-تهمت زدن

دردر کردن-چو انداختن-شایع کردن
پراندن-بی اراده حرف درشت و بی جایی در سخن آوردن-گاه گاه در نهان تباهی کردن زن

به محضِ-به مجرد ِ-همان وقت که

اهل کاری بودن(وارد بودن در کاری)

تاریخچه-تاریخ مختصر

جا دار-وسیع-فراخ

پرنده پر نزدن در جایی-جایی دور افتاده و خلوت بودن

بی ریش-ناجوانمرد-نامرد

خجالت زده کردن-شرمنده کردن-خجالت دادن

چلو صاف کن-آبکش

از کسی رودست خوردن(از کسی فریب خوردن)

آخِی-صوتی برای تاثر یا شادی
آتش به مال خود زدن(کالایی را بسیار ارزان فروختن)
چراغ الله-نگا. چراغ
جامغولک بازی-حقه بازی-فریب کاری

پاشنه ی دهان را کشیدن-دشنام فراوان دادن

آدم دو قازی-شخص بی‌سروپای بی‌ارزش

تشنه بودن به خون کسی-خواهان مرگ کسی بودن

درشت-حرف زشت-دشنام
اتیکت(برچسب، آداب و رسوم، قاعده)

دور افتادن-نزد این و آن رفتن-با هر کسی دیدار کردن

اشک کوه-یاقوت-لعل

پلاسیده-پژمرده-چروکیده

دلگرمی-اطمینان خاطر-امیدواری

 
دیزی دِهناری-آدم بی ظرفیت و کم طاقت

 

از بیخ گوش کسی گذشتن(در برابر خطری قرار گرفتن و آسیب ندیدن)

بَر و رو-قد و قامت-چهره

 

پا گیر-سگی که حمله می کند و گاز می گیرد

تفنگ ته پر ت-فنگی که با فشنگ شلیک می کند
پهلوان پنبه-درشت اندام ولی بی زور-پهلولن دروغی

دستک دمبک-بهانه-دستاویز-پاپوش
باد توی گلو انداختن- باد به غبغب انداختن

آواز دادن-خواستن

به گُه خوردن افتادن-با خفت از کرده ی خود پشیمان شدن

جوش جوانی-جوشی که بر صورت یا کمر جوان ها می زند-جوش غرور
پُکیدن-ترکیدن

 
 

 
حیص و بیص-گیر و دار-مخمصه

چشم و گوش کسی را باز کردن-کسی را با مسایل اجتماعی آشنا کردن

دست به سر کردن کسی-کسی را به بهانه ای برای انجام کاری بیرون فرستادن-کسی را رد کردن

افتادن دست(از فرط کار زیاد در دست‌های خود احساس خستگی بسیار کردن)

زود رنجی-نازک دلی-حساسیت

تق تق کردن-آواز برخورد پیاپی دو چیز به یکدیگر

دور گرفتن-به چرخش افتادن-پشت سرهم سخن گرفتن

حرف های گنده تر از دهان-ادعاهای زیادی-سخنان خارج از توانایی

از جیب خوردن(در آمد نداشتن، از بس‌انداز خرج کردن)
پیش کسوت-کسی که سابقه اش بیش تر از دیگران است

دو سر قاف-دشنامی زشت که گاه برای شوخی نیز گفته می شود

تلکه بندی-چیزی سرهم بندی شده و آسیب پذیر

جنسی-آن چه که به سکس مربوط باشد

چراغ الله-نگا. چراغ

پیر ِ کفتار-زن سالخورده ی بد اخلاق

اهل بیت(اهل خانه، خانواده)

خوراکی-خوردنی ها جز غذای روزانه-تنقلات-خوردنی

اقل‌کم(دست‌کم، لااقل)

انگشت روی چیزی گذاشتن-موضوعی را مورد توجه قرار دادن

دستک دمبک-بهانه-دستاویز-پاپوش

جفنگیات-سخنان یاوه
پاره وقت-کسی که تنها بخشی از روز یا هفته را کار می کتد
تاق و توق-آواز بر هم خوردن دو چیز

پیشمرگ-فدایی-کسی که برای مرگ پیشقدم می شود

تشنه بودن به خون کسی-خواهان مرگ کسی بودن

آن سفر-آن بار-آن دفعه
دور اندیشی-پایان نگری-عاقبت اندیشی

 

تشنه بودن به خون کسی-خواهان مرگ کسی بودن

روی سگ کسی بالا آمدن-تندخویی کردن-ناسازگاری کردن

تیر در کردن-تیراندازی کردن

به روی کسی نیاوردن-از طرح موضوعی خودداری کردن-به سکوت برگزار کردن

انسان(آدم خوب و پایبند به اصول اخلاقی)

از قدیم ندیم‌ها-از گذشته‌های دور

 

دهن بین-آن که به گفته ی این و آن عمل می کند

پالان گذاشتن بر کسی-کسی را خر کردن-فریب دادن

حَب-قرص

 

 

آب برداشتن(هدف دیگری در پس کاری وجود داشتن)

جوش جوانی-جوشی که بر صورت یا کمر جوان ها می زند-جوش غرور

زیر چاقی-مهارت
جواب دندان شکن-جواب قاطع و صریح
زیپو-بی رنگ و رو-بی رمق-رقیق و بی مزه

چشم انداز-منظره

 

دست به سر و روی کسی کشیدن-کسی را نوازش کردن-کسی را اندکی آرایش کردن

بازتاب-واکنش-برگشت نور-صدا یا حرارت

تن کسی خاریدن-خواهان آزار بودن-دنبال دردسر بودن

بیرون زدن-ناگهان از جایی بیرون رفتن

 

به کرسی نشاندن حرف-سخن خود را تحمیل کردن-مقصود خود را ثابت کردن

راه دادن-باز کردن راه عبور-کنار رفتن از سر راه-اجازه ی ورود دادن-رضایت دادن به عمل جنسی

خشک کن-دستگاه گرفتن رطوبت و خشک کردن لباس و پارچه

اسم شب(کلمه‌ی رمز برای عبور به هنگام شب)

بابا ماما-همه کاره ی محل-بزرگ لوطیان

آبدار-سخت-شدید-سنگین
روی سر گذاشتن و حلوا حلوا کردن-نهایت احترام و حق شناسی را در حق کسی نشان دادن

تسبیح انداختن-یک یک دانه های تسبیح را از زیر انگشتان گذرانیدن

خرد نکردن تره برای کسی-کم ترین اهمیتی برای کسی قایل نشدن

خال گوشتی-نقطه ی برجسته ای از گوشت بر پوست بدن

 

بشکن زدن ی-برآوردن صدای انگشتان به هنگام شاد

تفنگ انداختن-تیراندازی با تفنگ

رک گویی-صاف و پوست کنده حرف زدن
از چیزی (کسی) متنفر و بیزار شدن

تت و پت کردن-شکسته سخن گفتن-لکنت پیدا کردن

حق آب و گل-امتیاز-اعتبار

خُلق تنگ-عصبانی-خشمگین
بامبه-توسری

دنده ی کسی خاریدن-میل به کتک خوردن داشتن-کرم داشتن-تن کسی خاریدن

 
از پاشنه در کردن-پیاده راه درازی را طی کردن

خفه خون گرفتن-دم بر نیاوردن-ساکت شدن

تشریک مساعی-با کسی همکاری کردن

به هوس چیزی افتادن-مایل به چیزی شدن-به یاد چیزی افتادن و آن را خواستن

 

چُرتی-اهل چرت زدن-ضعیف-مردنی

حرف کشیدن از کسی-کسی را به سخن گفتن واداشتن

چس خوری-خست-بخل

باد آورده-مفت و رایگان-آنچه که بدون زحمت بدست آید

آدم استخوان‌دار-کسی که اراده و پشتکار دارد
به نعل و به میخ زدن-دو جانبه رفتار کردن-نه سیخ بسوزد نه کباب

آستین بر چشم گذاشتن(پنهان گریستن)

رعیت داری کردن-حراست کردن از زیردستان-مورد نوازش و محبت قرار دادن زیردستان

خرج راه-هزینه ی سفر
 

بی خیال بودن-اهمیت ندادن-نگران نبودن

 

رودل-سنگینی معده

چاک خوردن-شکافته شدن-پاره شدن

از کسی حساب بردن(از کسی ترس داشتن)

بخت برگشته-تیره روز-سیاه بخت-بیچاره

خل و ول-دیوانه-ساده لوح

تحصیل کرده-درس خوانده

زار-نا به سامان-خراب-بد
دهنه ی کسی را کشیدن-جلو حرف زدن کسی را گرفتن

جهنم-کلامی که آن را به هنگام بی اهمیت دانستن چیزی می گویند

از کیسه خوردن-از جیب خوردن
با آب و تاب-با شرح و تفصیل

چشم روشن شدن-شاد و خرسند شدن

دخالت کردن-در آمدن در کاری

آگوز(لقب ریشخندآمیز برای مرد ریزنقش و متکبر)
خشکه بی آب-نوعی فولاد که آهن و چدن را با آن می تراشند

خلا-مستراح

آش آلو کردن-خجالت‌زده کردن-کنفت کردن-سکه‌ی یک پول کردن
خایه مال-چاپلوس-متملق-دستمال به دست

رفوزه-رد شده در امتحان-مردود

راستی راستی-حقیقتن-واقعن

بار فروش-فروشنده ی میوه و خواربار در میدان

هرمار-ز درد بی درمان-کوفت

بی خودی-بی دلیل-بی جهت

چرخ خوردن-به دور خود چرخیدن

آیینه‌ی اسکندری-آفتاب
از گل نازک‌تر به کسی نگفتن(با کسی سخت مهربان و پرمحبت رفتار کردن)

زیر نویس-پادداشت پایین صفحه-پا نویس-نوشته ی زیر فیلم

تنه زدن-با تنه به کسی ضربه زدن

جفت جنین-جفت نوزاد که پرده و غشای دور جنین است

چُش-کلمه ای که خر را ار رفتن و حرکت باز می دارند

خواربار-ارزاق-خوراک

 

البرز(بلندقامت، دلیر)

خر پشته-پشته ی بزرگ سقف شکم داری که روی ایوان و راه پله می سازند

بد دماغ-کسی که زود رنج است و زود قهر می کند

دختر دم بخت-دختری که هنگام شوهر کردن او رسیده باشد

چوب به سوراخ زنبور کردن-شوراندن و تحریک کردن عده ای

 

چرکوندی-لکه دار کثیف
چای خوری-وسایل چای خوری-سرویس چای خوری

در هم لولیدن-توی هم رفتن

 
راحت کردن-کشتن

بی بی قدومه-دختر بچه ای که ادای مادر بزرگ ها را در می آورد

برچسب زدن-تهمت زدن

پشت به کوه اُحد بودن-پشت گرمی داشتن

چس ناله-آن و ناله ی ساختگی برای جلب توجه

بد کاره-زن ولگرد و عصمت فروش

چراغ چشمک زن-چراغی که خاموش و روشن می شود

در رفتن پاتیل کسی-تاب نیاوردن-ناتوان شدن

بد اخم-عبوس و ترشرو

بله گرفتن-رضایت عروس را گرفتن

دو پشته-دو ردیفه-دو ترکه

دانه ی درشت برچیدن-به دستمزد کم قانع نبودن

بست-محلی در جاهای مقدس یا دیگر که شخص در آنجا از تعرض در امان می ماند-تکه ی کوچکی از تریاک

راست و حسینی-رو راست-بی شیله پیله

تنگ آفتاب-درست در لحظه ی طلوع خورشی

زبان به دهان کسی گذاشتن-به کسی حرف یاد دادن-حرف توی دهان کسی گذاشتن

چهل منار-تخت جمشید

بالای منبر رفتن-پر گویی کردن

به چوب بستن کسی-کسی را با چوب تنبیه کردن-فلک کردن

تمام و کمال-کامل-به تمامی
تته پته-لکنت زبان

چرب کردن-روغن یا کرم مالیدن

خوش خوراک-نگا. خوش خور

هرماری-ز خوردنی یا نوشیدنی تلخ-کار سخت و دشوار

چاروادار قمی بودن-هم از توبره خوردن-هم از آخور
دهن کسی را سرویس کردن-کسی را خونین و مالین کردن-به حساب کسی رسیدن
پایاپای-خرید کالا با کالا-حساب کردن طلب های خود را به جای وام های گرفته

 

دل فرو ریختن-سخت وحشت کردن-بسیار ترسیدن

جارچی-کسی که حرف در دهانش بند نمی شود-دهن لق

زیر دادن-با کسره خواندن حرفی

جامه شور-رختشوی

پیه سوز- پی سوز

زرت و زبیل-آت و آشغال-خرده ریزهای کم ارزش

پیش پیشکی-از پیش

 
بازوبند-نواری که به نشانه ی معینی بر بازو می بندند

آفتابِ پس دیوار(شامگاه)

بر و بیا-رفت و آمد- دم و دستگاه
آتش به گور کسی باریدن-پس از مرگ دچار عذاب شدن

ادا اطوار(پیچ و تاب و حرکات غیرطبیعی بدن برای جلب توجه)

دست دراز کردن-به حریم و حقوق دیگران تجاوز کردن

دست از پا خطا نکردن-هیچ کار اشتباهی نکردن-تکان نخوردن

جوی خون راه انداختن-کشتار بسیار کردن

 
بی سواد-آن که نمی تواند بخواند و بنویسد-نادان و بی معلومات

از جیب رفتن(سود یا لذتی را از کف دادن)

چراغ موشی-هر چراغی که به کمک حلبی یا چیزی مانند شیشه ی مربا به عنوان مخزن نفت و یک فتیله درست شود

بمیرم-قربان بروم

حلال یابی-طلبیدن نزد دیگران تقاضای گذشتن از تقصیر خود را کردن

دل فرو ریختن-سخت وحشت کردن-بسیار ترسیدن

دیوان بلخ-جای بی انصافی و ستم رانی

زیر آب-مجرایی در ته مخازن آب برای خالی کردن آن ها
زیر جلکی-پنهانی

 

دم کار گرفتن-به کار واداشتن

حاشیه نشین-تهیدستان ساکن در کناره های شهر

 
 

بی همه کس-بی پدر و مادر

باد گلو زدن-آروغ زدن

چم-رگ خواب-عادت مخصوص هر کسی

تو روی کسی ایستادن-شرم و حیا را کنار گذاشتن و با کسی مخالفت کردن
آب دادن بند-خود را لو دادن-فرصت را از دست دادن

دیم کاری-کشاورزی دیم
پوزه ی کسی را به خاک مالیدن-کسی را شکست دادن

زیش ریش شدن دل-سخت ناراحت شدن-به گریه افتادن و از حال رفتن

تفنگ ته پر ت-فنگی که با فشنگ شلیک می کند

دستگیره ی خطر-وسیله ای حلقه مانند در قطار برای بازداشتن قطار از حرکت به هنگام خطر

بور شدن-دماغ سوخته شدن-خجالت زده شدن

ذِله آمدن-به ستوه آمدن-خسته و عاجز شدن

تو هم رفتن-اوقات تلخ شدن-ناراحت شدن

جنگ حیدری و نعمتی-جنگ میان دو تن یا دو دسته

 
برقی-دستگاهی که با برق کار می کند-به سرعت-با شتاب
پی جور شدن-دنبال نمودن-جستجو کردن
دست نماز-وضو

 

به دل گرفتن-رنجیده خاطر شدن

پِغِله-ریزه میزه-کوچک و ظریف
دستمال ابریشمی-چاپلوسی-تملق

دانش سرا-آموزشگاه تربیت معلم

پَرپَر زدن-به سختی جان کندن-بی تابی بسیار کردن

چشمه چشمه-سوراخ سوراخ-مشبک

دل به دل رفتن-دوستی و دشمنی از دو سو بودن

حرف دو پهلو-نگا. حرف پهلودار